Wyobraź sobie, że znajdujesz się w sytuacji, w której każde wyzwanie staje się szansą, a każde niepowodzenie — kamieniem milowym. Brzmi zbyt pięknie, by mogło być prawdziwe? A jednak nie. Taki sposób myślenia może zmienić nie tylko to, jak pracujesz, ale także to, jak żyjesz. Wszystko zaczyna się od drobnej zmiany w podejściu do sukcesu i porażki.
Ta transformacyjna idea jest sercem przełomowej książki Carol Dweck Nowa Psychologia Sukcesu. Jeśli kiedykolwiek czułeś, że utknąłeś w swoim życiu osobistym lub zawodowym, zrozumienie i zastosowanie zasad tej książki może być punktem zwrotnym.
Przeanalizujmy jej kluczowe wnioski, sprawdźmy, jak stosują się do codzienności, i odkryjmy, jak możesz zacząć wdrażać je już dziś.
O co chodzi z nastawieniem?
Główna idea Dweck opiera się na istnieniu dwóch rodzajów nastawienia (ang. mindset):
Nastawienie na ograniczenia (Fixed Mindset): Osoby o tym nastawieniu wierzą, że ich zdolności, inteligencja i talenty są niezmienne. Albo jesteś w czymś dobry, albo nie. Wysiłek niewiele zmienia.
Przykład: „Nie mam talentu do liczb. Nie ma sensu próbować lepiej opanować Excela.”
Nastawienie na rozwój (Growth Mindset): Osoby z nastawieniem na rozwój wierzą, że ich zdolności można rozwijać dzięki wysiłkowi, nauce i wytrwałości. Porażkę postrzegają nie jako dowód niekompetencji, lecz jako część procesu nauki.
Przykład: „Nie jestem jeszcze dobry w Excelu, ale jeśli poćwiczę i obejrzę kilka tutoriali, na pewno się poprawię.”
Choć różnica wydaje się subtelna, jej konsekwencje są ogromne. Dweck przekonuje, że przyjęcie nastawienia na rozwój może radykalnie poprawić sposób radzenia sobie z wyzwaniami, rozwijania umiejętności i osiągania celów.
Jak nastawienie wpływa na życie?
Życie osobiste
Wyobraźmy sobie przykład z życia codziennego: naukę nowego hobby. Powiedzmy, że zawsze chciałeś nauczyć się grać na gitarze, ale zrezygnowałeś po kilku tygodniach zmagań z akordami. Nastawienie na ograniczenia podpowiada: „Nie masz talentu muzycznego. Daj sobie spokój.” Nastawienie na rozwój mówi: „Jest trudno, bo dopiero zaczynasz. Regularna praktyka przyniesie efekty.”
Ile szans przegapiłeś przez nastawienie na ograniczenia? Niezależnie od tego, czy chodzi o naukę języka, gotowanie, czy budowanie lepszych relacji, nastawienie na rozwój zachęca do zaakceptowania dyskomfortu bycia początkującym.
Życie zawodowe
W pracy nastawienie wpływa na sposób podejścia do problemów, adaptacji do zmian i współpracy z innymi. Na przykład:
Nastawienie na ograniczenia : Unikasz zaangażowania się w wymagający projekt, bo obawiasz się porażki i kompromitacji.
Nastawienie na rozwój: Przyjmujesz projekt, mimo że jest poza twoją strefą komfortu, bo wiesz, że doświadczenie nauczy cię cennych umiejętności.
Liderzy z nastawieniem na rozwój wspierają innowacje, zachęcają do nauki w zespołach i budują kulturę, w której ludzie czują się bezpieczni, podejmując ryzyko.
Jak zmienić swoje nastawienie?
Zmiana nastawienia to proces, który wymaga świadomego wysiłku, ale jest całkowicie możliwy. Oto kilka wskazówek:
1. Posłuchaj swojego wewnętrznego głosu
Zwróć uwagę na to, co mówisz do siebie w myślach. Czy słyszysz: „Jestem beznadziejny” lub „Nigdy tego nie zrozumiem”? To głos nastawienia na ograniczenia. Zastąp go językiem rozwojowym, np.: „To jest trudne, ale mogę się tego nauczyć” lub „Błędy to część procesu.”
Przykład: Gdy zawalisz prezentację w pracy, zamiast ulegać wstydowi, zapytaj siebie: „Czego mogę się nauczyć na przyszłość?”
2. Traktuj porażki jak lekcje
Zamiast widzieć porażkę jako koniec drogi, traktuj ją jak informację zwrotną.
Przykład biznesowy: Założyciel startupu widzi klęskę produktu jako dowód, że nie nadaje się do przedsiębiorczości. Z nastawieniem na rozwój przeanalizowałby, co poszło nie tak, wprowadził poprawki i spróbował ponownie.
Przykład osobisty: Jeśli twoje próby przygotowywania posiłków kończą się zwiędłymi sałatkami, dowiedz się, co poszło źle, i popraw swoje podejście, zamiast całkowicie rezygnować z gotowania.
3. Wykorzystaj moc słowa „jeszcze”
Jednym z najważniejszych pomysłów Dweck jest dodanie słowa „jeszcze” do oceny swoich umiejętności.
Zamiast mówić: „Nie potrafię tego zrobić,” powiedz: „Jeszcze tego nie potrafię.” To jedno słowo otwiera drzwi do rozwoju.
Praktyczne zastosowania
Życie osobiste: osiąganie celów fitness
Załóżmy, że zaczynasz przygodę z fitnessem, ale zniechęcają cię początkowe wyniki. Nastawienie na ograniczenia skłoni cię do rezygnacji z myślą: „Nie jestem osobą wysportowaną.” Nastawienie na rozwój skupi się na małych postępach: „Nie mogłem zrobić pompki miesiąc temu, a teraz potrafię zrobić pięć.”
Wskazówka: Prowadź dziennik postępów, w którym zapisujesz małe zwycięstwa. Widząc dowody rozwoju, łatwiej utrzymać motywację.
Życie zawodowe: udzielanie konstruktywnej informacji zwrotnej
Jeśli jesteś menedżerem, nastawienie kształtuje sposób, w jaki dajesz feedback. Nastawienie na ograniczenia skłania do etykietowania pracownika jako „leniwego” lub „niezorganizowanego.” Nastawienie na rozwój zakłada, że każdą umiejętność można rozwijać.
Wskazówka: Używaj języka skoncentrowanego na rozwoju, np.: „Widzę, że masz trudności z terminami. Znajdźmy sposób, by pomóc ci lepiej zarządzać czasem.”
Jak utrwalić nowe nastawienie?
- Otaczaj się ludźmi o nastawieniu na rozwój. Przebywaj z osobami, które zachęcają do nauki i eksperymentowania.
- Świętuj wysiłek, nie tylko wyniki. Nagradzaj siebie i innych za wytrwałość i postęp, a nie tylko za sukcesy.
- Rób regularne przeglądy. Raz w tygodniu zastanów się, czego się nauczyłeś, jak się rozwinąłeś i co chcesz osiągnąć.
Na zakończenie
Przyjęcie nastawienia rozwojowego to nie tylko sposób na rozwój w pracy czy życiu osobistym — to zmiana w postrzeganiu siebie i swojego potencjału. Każda umiejętność jest do nauczenia. Każde wyzwanie to szansa.
Jak pisze Carol Dweck: „Stawanie się jest lepsze niż bycie.” Więc śmiało — przyjmij tę wymagającą, ale satysfakcjonującą drogę rozwoju.
Twoje przyszłe „ja” będzie ci za to wdzięczne.
Chcesz wiedzieć więcej o dwóch rodzajach nastawienia i o tym, jak mogą Ci pomóc osiągać więcej? Poniżej znajdziesz linki do księgarni internetowych, w których możesz kupić książkę Carol Dweck.
Poniższe linki są afiliacyjne. Oznacza to, że jeśli klikniesz przycisk i kupisz książkę, otrzymam prowizję od sprzedaży – bez dodatkowych kosztów dla Ciebie. Dziękuję Ci za wsparcie.